Generation skipping via levensverzekeringen

Zo kunnen grootouders de kleinkinderen aanduiden in de begunstigingsclausule van een levensverzekering, waardoor bij hun overlijden de kleinkinderen de uitkering van de levensverzekeringen zullen genieten. Dit kan overigens ook in vruchtgebruik (voor de kinderen) en blote eigendom (voor de kleinkinderen), om de kinderen een controle te geven over de gelden die aan de (jonge) kleinkinderen worden nagelaten.

Een belangrijk kenmerk en voordeel van een testament is dat de testator het altijd kan herroepen en herschrijven, bijvoorbeeld wanneer de omstandigheden zouden veranderen. Dit kan ook bij een levensverzekering. De verzekering kan namelijk altijd afgekocht worden of de begunstiging kan gewijzigd worden. Door de afkoop van de verzekering, krijgt men als verzekeringsnemer opnieuw de gestorte gelden terug.

Generation skipping is een interessante techniek van vermogensplanning, maar verschillende omstandigheden kunnen ertoe leiden dat grootouders besluiten liever geen groot deel van hun vermogen na te laten aan de kleinkinderen. Bijvoorbeeld omdat er een verschillend aantal kleinkinderen zijn per kind of omdat de grootouders de erfaanspraken van de kinderen niet willen beperken.

Waar grootouders een ‘grote’ generation skipping (bijvoorbeeld ten belope van de helft of een derde van het vermogen) vaak te ver vinden gaan, kunnen ze zich dan meestal wel vinden in de begunstiging met een zogenaamd bescheiden erfdeel. Kleinkinderen betalen namelijk niet alleen dezelfde tarieven in de successierechten als kinderen, ze genieten ook een vrijstelling in de successierechten ten belope van een bepaald bedrag dat verschilt in de drie gewesten.

In het Vlaams gewest genieten kleinkinderen een (feitelijke) vrijstelling in de erfbelasting als ze (per kleinkind en per grootouder) niet meer erven dan 12.500 euro. Dit is het gevolg van een vermindering in de successierechten die in de rechte lijn wordt toegepast zodra het erfdeel kleiner is dan 50.000 euro. De vermindering is bij een erfdeel van 50.000 euro nog nul, maar stijgt naarmate het erfdeel kleiner wordt. Wanneer het erfdeel slechts 12.500 euro bedraagt, is de vermindering zo groot geworden dat de alle erfbelasting is weggewerkt en er dus een feitelijke vrijstelling wordt genoten door de erfgenaam.

Voorbeeld

Grootvader Julien (79) en grootmoeder Germaine (76), inwoners van het Vlaams gewest, hebben drie dochters: Caroline (51), Nancy (49) en Annemie (47).

Caroline heeft twee zonen: Tomas (26) en Elise (21).

Nancy heeft vier kinderen: Dieter (25), Eva (20), Dries (18) en Emma (18).

Annemie heeft twee kinderen: Luna (23) en Robbie (21).

Julien en Germaine hebben een gezinswoning (400.000 euro) en een buitenverblijf aan zee (280.000 euro). Daarnaast hebben ze een beleggingsportefeuille van 750.000 euro.

Ze willen hun kleinkinderen iets geven, een stevig duwtje in de rug. Elk krijgt een bescheiden erfdeel van 12.500 euro per grootouder. Kortom, als beide grootouders overleden zijn, zal elk kleinkind 25.000 euro gekregen hebben. Julien en Germaine laten zo 8 keer 25.000 euro na aan hun kleinkinderen, dat is liefst 200.000 euro dat niet meer bij de kinderen aan 27% wordt belast, maar aan 0% bij de kleinkinderen.

Dit kan eenvoudig via levensverzekering gebeuren, daar hoeven de grootouders geen testament voor op te stellen. Het voordeel van een levensverzekering is dat de strenge vormvereisten van een eigenhandig testament niet gelden en dat ze de kostprijs van een notarieel testament uitsparen. Via levensverzekering betekent dat de grootouders in de begunstigingsclausule van een levensverzekering de kleinkinderen aanduiden. Dit kan een beleggingsverzekering zijn per kleinkind en per grootouder, maar dat is nogal omslachtig, in het voorbeeld van Julien en Germaine gaat het dan om 16 contracten. Elke grootouder kan ook een levensverzekering sluiten telkens met begunstiging van alle kleinkinderen (twee contracten dus in totaal).

Bron: Lars Everaert/Aquilae